نشست تخصصی مجازی انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا شامگاه دوشنبه به همت مرکز مطالعات راهبردی خلیج فارس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز با اداره ی جلسه توسط امین صادقی بکیانی دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه شیراز برگزار شد. تحلیل و پیش‌بینی در مورد انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و احتمالاتی که در صورت انتخاب مجدد ترامپ یا انتخاب جو بایدن رخ خواهد داد، بخشی از مطالب مطرح شده در وبینار تخصصی استادان دانشگاهی به میزبانی دانشگاه شیراز بود .
حیدر شهریاری استاد دانشگاه شیراز: اگر اتفاق خاصی نیفتد، بایدن در انتخابات آمریکا پیروز خواهد شد
استاد بخش علوم سیاسی دانشگاه شیراز در این جلسه مجازی با اشاره به فرهنگ سیاسی حاکم بر رقابت های انتخاباتی آمریکا و همچنین پیش بینی‌های انتخابات پیش رو در این کشور گفت: جمهوری خواهان آمریکا همواره آرایی از جامعه این کشور را بصورت سنتی در اختیار دارند.حیدر شهریاری افزود: جمهوریخواهان بصورت سنتی همواره پایگاه آرای الکترال کمی را در بسیاری از ایالت‌های آمریکا طی ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته در اختیار داشته اند و حزب دموکرات نیز اکثریت آرای ایالات مرکزی آمریکا از جمله تگزاس و نوادا را به خود اختصاص می دهد و در چند دوره انتخابات گذشته این کشور نیز همواره این الگو صدق می کرده است. وی معتقد است اگر اتفاق خاصی طی ۲ هفته آینده رخ ندهد جو بایدن به عنوان رییس جمهوری آمریکا در انتخابات ۲۰۲۰ انتخاب خواهد شد. این استاد دانشگاه شیراز در ادامه به آرای سیال و خاکستری آمریکا اشاره کرد و گفت: جامعه آمریکا متکثر و واقع بین بوده و جامعه ای است که نسبت به هم مدارا نشان می دهد که این بر نظام سیاسی این کشور نیز تاثیر گذاشته و از دیرباز اقبال عمومی در انتخابات حول دو حزب دموکرات و جمهوریخواه بوده است. وی وفاداری حزبی مشارکت کنندگان در انتخابات آمریکا را بسیار بالا دانست و افزود: در سالیان گدشته حدود ۹۰ درصد جامعه مشارکت کننده در انتخابات آمریکا به این دو حزب وفاداری بوده و تقریبا حدود ۱۰ یا نهایتا ۱۵ درصد مشارکت کنندگان در انتخابات آمریکا طیف خاکستری را تشکیل می دهد که در سالیان اخیر دامنه این طیف خاکستری بیشتر شده و اکنون به ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است.
ترامپ چگونه پرزیدنت شد؟
شهریاری در ادامه با طرح این سوال که چه عاملی باعث رای آوردن ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ شد؟ گفت: به لحاظ داخلی عواملی بر انتخاب ترامپ بعنوان رییس جمهوری آمریکا تاثیر مستقیم داشت که اقبال آرای خاکستری در این کشور و جذب آن به سمت ترامپ مهمترین این عوامل است. وی ادامه داد: رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ به بعد باعث شد طبقه متوسط در آمریکا ضعیف شود و نرخ بیکاری و تورم افزایش یابد و همین مساله باعث شد که طبقه متوسط دنبال منجی باشد که وضعیت را بهبود بخشد. شهریاری اضافه کرد: آرای خاکستری آمریکا تاثیر تعیین کننده ای در نتیجه انتخابات آمریکا دارد و ورود مهاجران بصورت بی سابقه از سال ۲۰۰۰ به بعد به این کشور دامنه طیف خاکستری مشارکت کنندگان در انتخابات این کشور را افزایش داد. استاد بخش علوم سیاسی دانشگاه شیراز بیان کرد: مهاجران جایگاه اقتصادی آمریکائیان را گرفته اند و این خشم جامعه سفید پوست آمریکا را برانگیخت و عدم اعتماد سیاسی به کشور، مردم آمریکا را به سمت ترامپ کشاند. وی با بیان این مطلب که تحقیر ملی که مردم آمریکا آن را حس می کردند در زمان انتخابات ریاست جمهوری پیشین این کشور و تصور به تنزل اقتدار آمریکا توسط اوباما باعث بروز خشم حامیان سنتی جمهوری خواه و همچنین جذب آرای خاکستری آمریکا به سمت سبد رای ترامپ شد، گفت: تاکید ترامپ بر ملی گرایی و اخراج مهاجرین غیرقانونی و پوپولیست بودن وی بر موفقیت او در انتخابات گذشته تاثیر داشت. شهریاری به انتخابات پیش رو آمریکا اشاره کرد و گفت: پیش بینی هر انتخاباتی از جمله انتخابات پیش رو آمریکا کار سختی است اما اکنون همه نظرسنجی ها به لحاظ الکترال و کمی از انتخاب بایدن حکایت دارد. او بیان کرد: آرای خاکستری که حجم بیشتری به نسبت دوره های قبلی پیدا کرده موضوع تعیین کننده ای است و باید دید که در مدت زمان باقیمانده خصوصا در زمینه مسایل روز ترامپ یا بایدن بیشترین بهره را خواهد برد. وی با بیان اینکه با نگاه به مسایل عمیق و دراز مدت وضعیت ترامپ به نسبت بایدن خصوصا در زمینه موفقیت‌های اقتصادی و ساماندهی مهاجرین بهتر است،گفت: مسایل روز سطحی و کوتاه مدت مانند کرونا اکنون بر موفقیت های اقتصادی ترامپ سرپوش گذاشته و آرای خاکستری جامعه آمریکا را به سمت جناح مقابل هدایت کرده است. این استاد بخش علوم سیاسی دانشگاه شیراز معتقد است که دقیق مشخص نیست که چرا آرای خاکستری جامعه آمریکا به سمت بایدن تمایل پیدا کرده در حالی که راه حل‌های ترامپ برای مسایل و چالش‌های روز آمریکا مناسب تر است. وی ادامه داد: در این شرایط کشته شدن جورج فلوید و همچنین نارضایتی مردم آمریکا ازرفتار و ویژگی های شخصیتی ترامپ نیز بر تمایل اکثریت آرا به سمت بایدن تاثیر دارد. شهریاری همچنین معتقد است که هنوز ۲ هفته دیگر تا برگزاری انتخابات آمریکا فرصت باقی است و شاید تا آن زمان ترامپ با شگردی خاص از نقاط ضعف بایدن استفاده و بتواند آرای خاکستری را به سمت سبد رای خود هدایت و برنده انتخابات شود.
او می گوید که رسوایی پسر بایدن و لو رفتن ایمیل های خانم کلینتون جزء مسایلی است که شاید به نفع ترامپ باشد.
استاد بخش علوم سیاسی دانشگاه شیراز در ادامه به سناریوهای پیش رو در خصوص انتخابات آمریکا اشاره و پیش بینی کرد: به احتمال زیاد و بیش از ۵۰ درصد، بایدن با اختلاف کم پیروزانتخابات آمریکا خواهد شد ولی وجود اختلاف کم بین آراء دو نامزد اصلی این انتخابات باعث تنش در جامعه آمریکا خواهد شد که زنگ خطری برای شرایط اجتماعی این کشور است. وی ادامه داد: هرچه انتخاب بایدن با اختلاف آرای زیادی تری اتفاق افتد احتمالا تنش نیز کمتر خواهد شد اما گزینه سوم که احتمال آن بسیار کم است انتخاب ترامپ بصورت قانونی است و در این شرایط تنش سیاسی در آمریکا نخواهد بود.
ابوذر گوهری مقدم استاد دانشگاه امام صادق (ع): برای سناریوهای مختلف آماده باشیم
پیش‌بینی مناسبات ایران و آمریکا پس از انتخابات ۲۰۲۰
استاد روابط بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) در این نشست تخصصی مجازی رابطه آمریکا و ایران را در انتخابات پیش رو این کشور در قالب ۲ سناریو کلان تعریف کرد و گفت: دیدگاه عمومی در جامعه ما حکایت از آن دارد که اگر ترامپ در این انتخابات برگزیده شود احتمال تنش بیشتر و در صورت انتخاب بایدن مذاکره رخ خواهد داد.
ابوذر گوهری مقدم افزود: رخدادهای یکسال اخیر از شهادت سردار سلیمانی گرفته تا حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکا در عراق، احتمال درگیری با رای آوردن ترامپ را پررنگتر کرده است. وی سناریو جنگ تمام عیار بین ایران و آمریکا حتی در صورت رای آوردن ترامپ را مدنظر سران آمریکا ندانست و اظهار داشت: افکار عمومی آمریکا پذیرای جنگی تمام عیار نیست و متحدان منطقه ای آمریکا در خاورمیانه نیز هرچند که خواستار ضربه به ایران هستند اما به دلیل نگرانی از دامنه تبعات آن هرگز آمریکا را تشویق به انجام این کار نخواهند کرد.
استاد روابط بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: آمریکایی‌ها تمرکز خود را در سطح بین المللی بر رقابت با رقبای بزرگ مانند چین کرده‌اند تا از شکل گیری ابر قدرت اقتصادی در این حوزه جلوگیری کنند و رویکرد آمریکا علیه ایران درگیری نظامی و جنگ تمام عیار نیست. وی سناریو دوم را در این خصوص را جنگی محدود و کنترل شده بین ایران و آمریکا عنوان کرد و گفت: در صورت انتخاب بایدن نیز ممکن است این درگیری محدود رخ دهد و ایده درگیری محدود برای بازدارندگی آمریکا علیه جمهوری اسلامی به نسبت سناریوی اول و درگیری تمام عیار محتمل تر است. او با تاکید بر این مطلب که کشور باید برای سناریوهای مختلف آماده باشد، اضافه کرد: هرچند که دموکراتها به ظاهر مخالف جنگ هستند اما این موضوع را نیز باید مدنظر قرار داد که بایدن با اوباما تفاوت دارد و اهل سیاست خارجی است و در گذشته نیز با حمله به عراق و سوریه موافق بوده و همواره به صراحت با جنگ پیش دستانه برای جلوگیری از قدرت موشکی ایران موافق بوده است. او با بیان این مطلب که با انتخاب ترامپ و یا بایدن احتمال درگیری محدود با ایران وجود دارد گفت: حمله به متحدان منطقه ای ایران مانند حشد الشعبی و سوریه روی میز بایدن و ترامپ وجود خواهد داشت اما در نهایت درگیری ایران و آمریکا بصورت محدود و اقدام نظامی به سرمایه اجتماعی داخلی کشور ما و وضعیت و ثبات اقتصادی و اجتماعی ایران رابطه مستقیمی خواهد داشت.
گوهری مقدم در ادامه به موضوع مذاکره ایران و آمریکا اشاره کرد و گفت: ترامپ اخیرا نیز اعلام کرده که آماده مذاکره با ایران است و راه برای مذاکره با ایران باز گذاشته اما این مطلب را نیز باید دانست که او عملیاتی روانی را در پی این اظهاراتش دنبال می کند. او با بیان اینکه بایدن هم در حوزه مذاکره احتمالا رویکرد اوباما را دنبال و به گفته خودش به برجام اصلاح شده باز خواهد گشت، افزود: از نگاه دموکراتها دولت ترامپ دستاورد خوبی در حوزه ایران نداشته و فشار حداکثری این کشور موثر واقع نشده است. استاد روابط بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: در صورت انتخاب شدن بایدن حفظ برجام برای تیم او بسیار مهم است زیرا معتقدند که برجام می تواند ایران را مهار کند و به همین دلیل نیز باید حفظ شود. وی با بیان این مطلب که رویکرد ترامپ در قبال ایران از چارچوبی خاص تبعیت نکرده است، گفت: ترامپ برای کشاندن ایران پای میز مذاکره به کشور ما فشار می آورد اما بایدن معتقد است که فشار بر ایران باعث تقویت دستاوردهای نظامی ایران خواهد شد پس باید با مذاکره ایران را مهار کرد.
وی افزود: تحولات داخلی کشور ما بر رفتار آمریکا بسیار تاثیرگذار است و حفظ شرایط موجود شامل فشار و تحریم گزینه مطلوب آمریکا نیست و آنها دنبال به ثمر نشستن ۴ سال فشار بر ایران هستند و این ارتباطی با انتخاب ترامپ یا بایدن نیز ندارد زیرا ۲ حزب اصلی آمریکایی در کلیت رابطه با جمهوری اسلامی یکسان هستند و تفاوت آنها تنها در تاکتیک ها است. گوهری مقدم انجام مذاکره در شرایط کنونی را به صلاح کشور ندانست و گفت: آمریکایی‌ها اکنون ایران را در موضع ضعف می‌بینند و زمان انعقاد برجام نیز دستاوردهای زیاد هسته‌ای در اختیار تیم مذاکره ما قرار داشت اما اکنون اینگونه نیست و اگر وارد گفت و گو شویم باید بر روی خط قرمزها مذاکره انجام شود و به همین دلیل اکنون شرایط برای مذاکره مهیا نیست. وی معتقد است که دولت بعدی آمریکا با دولت فعلی ایران مذاکره نخواهد کرد زیرا دولت فعلی تنها تا مرداد سال آینده سرکار خواهد بود و آمریکایی ها حتی اگر بخواهند مذاکره کنند ترجیه خواهند داد که با دولت بعدی باشد. استاد روابط بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به اینکه به نظر حداقل تا ۲ سال آینده سناریو مذاکره ایران و آمریکا منتفی خواهد بود، افزود: در حال حاضر برداشت آمریکایی ها این است که ایران منفعلانه عمل کرده و به انتخابات پیش رو آمریکا چشم دارد که این نکته بسیار منفی است. وی در ادامه به رویکرد اروپا و آمریکا پیرامون ایران اشاره کرد و گفت: شاید به ظاهر اتحاد اروپا و آمریکا در مورد ایران خدشه دیده اما این اجماع که گفته می شود از بین رفته تصور ساده انگارانه ای است.
او ادامه داد: اروپا و حتی روسیه و چین نگران به هم خوردن قواعد جهانی هستند و به نظر در دوره آینده صرف نظر از اینکه چه کسی رای آورد اروپاییان تمایلشان به سمت آمریکا بیشتر خواهد شد. وی در خصوص مذاکره با آمریکا گفت: در حال حاضر دست ما برای مذاکره خالی است مگر اینکه بخواهیم در حوزه خطوط قرمز وارد مذاکره شویم که این به صرفه و صلاح کشور نیست. گوهری مقدم معتقد است که برای انجام مذاکره با آمریکا حتی در صورت رای آوردن بایدن باید ابزار قدرت ایران تقویت شود که در شرایط کنونی اینگونه نیست و اینکه اگر مبتنی بر توانایی های داخلی قدرتمند نشود نمی توان مذاکره موفقی داشت. وی اضافه کرد: ترامپ نیز حرف از مذاکره می زند اما در عمل به گونه ای دیگر رفتار می کند و حرف زدن ترامپ از توافق تنها جنبه تبلیغاتی دارد.
توسعه رابطه با همسایگان راهی برای برون رفت از تحریم‌ها
وی در خصوص راهبرد ایران در منطقه نیز گفت: طرح معروف به معامله قرن که ترامپ آن را موفق می داند در ظاهر برای آشتی اعراب با اسرائیل پیگیری شده است. استاد روابط بین الملل دانشگاه امام صادق(ع) تاکید کرد: دولت روحانی رویکرد جدی تنش زدایی و هم گرایی با همسایگان را از ابتدای فعالیت دنبال کرد اما به دلیل اعمال نفوذ آمریکا در کشورهای منطقه کمتر نتیجه گرفت. وی اظهار داشت: کشورهای همسایه در شرایط کنونی تحریم نقش موثری در کاهش فشارها دارند و آمریکا نیز به دنبال بستن این راه ها است و باید کشور ما دیپلماسی اقتصادی با همسایگان در راستای کاهش اثر تحریم ها را با جدیت دنبال کند. وی تحریم را راهبردی آمریکایی دانست و گفت: در سالیان اخیر به دلیل هزینه بر بودن جنگ و کاهش جایگاه و قدرت آمریکا،تحریم به راهبرد اصلی برای این کشور برای فشار بر سایر کشورها تبدیل شده است.
